Bóle kręgosłupa
Ból kręgosłupa to dolegliwość, która może mieć różne przyczyny i objawy, a także występować na wszystkich poziomach kręgosłupa, takich jak szyja (kręgosłup szyjny), górna część pleców (kręgosłup piersiowy) czy dolna część pleców (kręgosłup lędźwiowy).
Objawy problemów z kręgosłupem mogą się różnić w zależności od rodzaju i lokalizacji problemu. Należą do nich:
- Ból - może mieć różną intensywność, lokalizację i charakter (ostry, tępy, promieniujący). Ból promieniujący będzie dawał o sobie znać w innych częściach ciałach niż tylko grzbiet - bólach kończyn, czy głowy.
- Sztywność - uczucie sztywności w okolicy grzbietu, szczególnie po dłuższym okresie bez ruchu, np. poranna - po wstaniu z łóżka.
- Zwiększenie napięcia mięśni przykręgosłupowych.
- Ograniczone zakresy ruchu - trudności w wykonywaniu standardowych czynności, np. zgięć lub skrętów.
- Mrowienie lub drętwienie - uczucie mrowienia, drętwienia lub tzw. "igiełek" w kończynach może być związane z uciskiem nerwów kręgosłupa.
- Zmniejszenie siły mięśniowej w obrębie kończyn, zaburzenia czucia.
Przyczyny bólów kręgosłupa
Najczęstszą przyczyną bólów kręgosłupa są problemy związane z mięśniami, więzadłami i strukturami kostnymi kręgosłupa. Mogą mieć one jednak różne podłoże do których należą:
- Wymuszona, niewłaściwa postawa utrzymywana przez długi czas.
- Długotrwałe siedzenie
- Przeciążenia, zbyt intensywny wysiłek fizyczny dla nieprzygotowanych, osłabionych mięśni (szczególnie mięśni core), co prowadzi do uszkodzeń mechanicznych.
- Zmiany związane z wiekiem, które mogą prowadzić do zmniejszenia elastyczności struktur około kręgosłupowych, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia uszkodzeń i bólu. Jest t o między innymi degeneracja krążków międzykręgowych, choroba zwyrodnieniowa z osteofitozą, osteoporoza.
- Brak aktywności fizycznej.
- Choroby przewlekłe: RZS, cukrzyca, otyłość, depresja.
- Przewlekły stres.
Występowanie bólów kręgosłupa w społeczeństwie
Niektóre grupy ludzi są bardziej narażone na wystąpienie problemów związanych z bólem kręgosłupa. Są to przede wszystkim:
- Osoby prowadzące siedzący tryb życia.
- Pracownicy fizyczni.
- Starsze osoby.
- Osoby z otyłością.
- Osoby z genetycznym predyspozycjami.
- Osoby z niewłaściwą postawą, wadami postawy.
- Kobiety w okresie ciąży.
- Osoby z chorobami kręgosłupa np. RZS, osteoporoza.
- Osoby ze słabą kondycją fizyczną, nie aktywne ruchowo.
Rola fizjoterapeuty w leczeniu bólów kręgosłupa
Fizjoterapeuci odgrywają istotną rolę w leczeniu bólów kręgosłupa i związanych z nimi problemów. Ich zadaniem jest pomaganie pacjentom w poprawie funkcji ruchowej, zmniejszeniu bólu, przywróceniu siły mięśniowej oraz poprawie ogólnej jakości życia. Poniżej przedstawiam kilka aspektów roli fizjoterapeuty w leczeniu bólów kręgosłupa:
- Ocenia i diagnozuje - fizjoterapeuci przeprowadzają dokładną ocenę pacjenta, w tym analizę postawy, ruchów i funkcji mięśni oraz stawów. Na podstawie tej oceny są w stanie zidentyfikować obszary, które wymagają poprawy.
- Tworzy spersonalizowany plan terapeutyczny - na podstawie diagnozy fizjoterapeuta opracowuje spersonalizowany plan leczenia, uwzględniający indywidualne potrzeby i cele pacjenta.
- Ćwiczenia terapeutyczne - Fizjoterapeuci przeprowadzają sesje z pacjentem, które obejmują ćwiczenia mające na celu wzmocnienie mięśni, poprawę elastyczności, zwiększenie zakresu ruchu i poprawę postawy.
- Techniki manualne - Fizjoterapeuci często korzystają z technik manualnych, takich jak masaż, manipulacje stawów czy mobilizacje tkanek, aby zmniejszyć napięcie mięśniowe, poprawić krążenie krwi i złagodzić ból.
- Terapie wspomagające - Fizjoterapeuci mogą używać podczas terapii technik wspomagających: baniek chińskich, flossów, pinów, katów, igieł i tejpów, by wspomóc proces terapii.
- Edukacja pacjenta - Fizjoterapeuci edukują pacjentów na temat ich schorzeń, pomagają zrozumieć, jakie czynniki wpływają na ból kręgosłupa i jak unikać sytuacji mogących go nasilać. Edukacja obejmuje również naukę prawidłowych nawyków posturalnych i ruchowych.
- Zalecenia dotyczące aktywności fizycznej i zachowań prozdrowotnych. Fizjoterapeuci pomagają pacjentom w doborze odpowiednich ćwiczeń i aktywności fizycznych, które wspierają proces leczenia i zapobiegają nawrotom bólu kręgosłupa. Mogą zasugerować również konkretne techniki oddechowe lub zmiany w codziennym funkcjonowaniu, które mają poprawić komfort życia pacjenta i przyspieszyć jego zdrowienie
Fizjoterapia jest często stosowana jako metoda pierwszego wyboru w leczeniu bólów kręgosłupa, zarówno ostrego, jak i przewlekłego. Skonsultowanie się z fizjoterapeutą może być ważnym krokiem w procesie zarządzania bólem kręgosłupa i poprawy funkcji ruchowej.